Qanûna Watt: Yehî çi? Formul, Misahel & Sêkla Qanûna Watt
چیە واتس لایە؟
لایەی واتس پێکەوتنێکی بینی دەکات لە نێوان نرخی ئەنتار، ئامپێر، و بەرز بوونی وۆڵتاژ لە کێشەیەکی ئەنتاری. لایەی واتس هەروەها دەڵێت کە نرخی کێشەیەکی ئەنتاری گۆڕاوەکەی ئەم دوو شتانەیە: وۆڵتاژ و ئامپێر.
فرموولەی لایەی واتس
فرموولەی لایەی واتس بە شێوازی خوارەوە دەنوێنرێت. ئەم فرموولەیە پێکەوتنێکی بینی دەکات لە نێوان نرخ (وات)، ئامپێر (ئامپ) و وۆڵتاژ (وۆڵت)
مونەی یەکەمی لایەی واتس
بە فرضی بەرەو تێیدا بدەیتەوە چەند ڕوونکاری ٥٠٠ واتی توانی بەکاردەهێڵیتەوە لە کێشەیەکدا بەگەڕێتەوە بەبێ هەڵەکردنی فیوز.
یەکەم، دەتەوێت بزانیت چەند ئامپێر دەتوانیت لە کێشەیەکدا بەکاردەهێڵیت. زۆربەی خانەکان ١٥ ئامپێر کێشەیان هەیە و زۆربەی کێشەکان ٢٠ ئامپێر کێشەیان هەیە. کەواتە چەند نرخی توان هەیە؟
دەزانین کە وات = وۆڵت × ئامپێر. کەواتە لێرە وۆڵت و ئامپێر ١١٠ ووت و ٢٠ ئامپێر دیاری کراون. ئێستا، واتەکان ٢٢٠٠ وات دەبێت. کەواتە هەر چی دەبێت بەکاردەهێڵیتەوە لە کێشەیەکدا پێویستە چەندێک ٢٢٠٠ وات بێت. دەتوانیت سێ ڕوونکاری ٥٠٠ واتی بەکاردەهێڵیتەوە (یان دوو ڕوونکاری ١٠٠٠ واتی) بە ٢٠٠ وات بە سەرەخۆشی.
مونەی دووەمی لایەی واتس
ئەگەر وۆڵتاژی ڕوونکار ١٢٠ ووت بێت و نرخی ٦٠ وات بێت، چەند ئامپێر هەیە؟
لێرە وۆڵتاژ و نرخی ڕوونکار ١٢٠ ووت و ٦٠ وات دیاری کراون. دەزانین کە ئامپێر = نرخ / وۆڵتاژ. کەواتە لەگەڵ دابەزێکردنی گشتی، نرخی ئامپێر ٠.٥ ئامپێر دەبێت.
مونەی سێیەمی لایەی واتس
بیرکەرەوە ڕوونکاری ١٠٠ واتی خۆت. دەزانین کە وۆڵتاژی بەکاردەهێڵراو بۆ ڕوونکار یەکەم ١١٠ ووت یان ٢٢٠ ووتە. کەواتە ئامپێری بەکاردەهێڵراو بە شێوازی خوارەوە دەبێتە:
I = P/V = ١٠٠ وات / ١١٠ ووت = ٠.٩١ ئامپێر یان I = P/V = ١٠٠ وات / ٢٢٠ ووت = ٠.٤٥ ئامپێر.
بەڵام دەبێت ببینی ڕوونکاری ٦٠ واتی ئاسانترە. فرۆشتەکەی ئەنتاری خۆت ئامادەیە بەکاردەهێڵێت لە کێلۆ-وات ساعە (kWh). یەک kWh گۆڕاوەکەی ١٠٠٠ واتی نرخی یەک ساعە.
لایەی واتس بەرامبەر لایەی ئۆم
لایەی واتس پێکەوتنێکی بینی دەکات لە نێوان نرخ، وۆڵتاژ و ئامپێر.
نرخ: نرخ ڕێژەی بەکاردەهێڵینەوەی نەخشەیە. یەکەی پێیەوەکەی نرخی ئەنتاری وات دەوترێت. هەر جار کە یەک ووت بەکاردەهێڵێت بۆ دەوراندنی یەک ئامپێر لە کێشەیەکدا، کاری کە دەکرابە واتێکی نرخی بەکاردەهێڵێت.
کاتێک ئەلکترونەکان دەگەڕێن لەسەر ڕەزی لە کێشەیەکی ئەنتاری، ئەلکترونەکان لەگەڵ یەکەوە و لەگەڵ ئەتومەکان کە رەزی دروست دەکەن، دەگەڕێن. ئەم دەگەڕانانە گەرمی دروست دەکەن و بەردەوامی نەخشەیەکی ڕەزی دروست دەکەن. بەپێی ئەوە، وەکوێک لە گۆڕاوەکانی لایەی واتس دەبێت:
