ਕਾਰਬਨ ਕੰਪੋਜਿਸ਼ਨ ਰੀਸਿਸਟਰ ਇੱਕ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦਾ ਫਿਕਸਡ ਰੀਸਿਸਟਰ ਹੈ ਜੋ ਸਰਕਿਟ ਵਿੱਚ ਬਿਜਲੀ ਦੇ ਸ਼ਰੀਆਂ ਨੂੰ ਮਿਟਟਿਆ ਜਾਂ ਘਟਾਇਆ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਕਾਰਬਨ ਜਾਂ ਗ੍ਰਾਫਾਇਟ ਪਾਉਡਰ ਅਤੇ ਕਲੇ ਜਾਂ ਰੈਜਨ ਵਾਂਗ ਬਾਈਂਡਰ ਦੇ ਮਿਸ਼ਰਣ ਨਾਲ ਬਣਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਕਾਰਬਨ ਪਾਉਡਰ ਇੱਕ ਕੰਡਕਟਰ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਬਾਈਂਡਰ ਇੱਕ ਇੰਸੁਲੇਟਰ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਰੀਸਿਸਟਰ ਦੇ ਦੋ ਮੈਟਲ ਲੀਡ ਜਾਂ ਕੈਪਸ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਇਸਨੂੰ ਸਰਕਿਟ ਨਾਲ ਜੋੜਦੇ ਹਨ।
ਕਾਰਬਨ ਕੰਪੋਜਿਸ਼ਨ ਰੀਸਿਸਟਰ ਪਹਿਲਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਰੂਪ ਨਾਲ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ, ਪਰ ਹੁਣ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਰੀਸਿਸਟਰ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮੈਟਲ ਫਿਲਮ ਜਾਂ ਵਾਇਰ ਵਾਊਂਡ ਰੀਸਿਸਟਰ, ਨਾਲ ਬਦਲ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਥਿਰਤਾ ਕਮ ਅਤੇ ਖਰੀਦਦਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ। ਫਿਰ ਵੀ, ਕਾਰਬਨ ਕੰਪੋਜਿਸ਼ਨ ਰੀਸਿਸਟਰ ਕੁਝ ਲਾਭ ਅਤੇ ਉਪਯੋਗ ਹਨ, ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਰਕੇ ਉੱਚ-ਊਰਜਾ ਪਲਸ ਸਰਕਿਟ ਵਿੱਚ।
ਕਾਰਬਨ ਕੰਪੋਜਿਸ਼ਨ ਰੀਸਿਸਟਰ ਦਾ ਰੀਸਿਸਟੈਂਸ ਮੁੱਲ ਉਸ ਦੇ ਸ਼ਰੀਰ 'ਤੇ ਰੰਗ ਦੇ ਬੈਂਡਾਂ ਦੁਆਰਾ ਦਰਸਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਰੰਗ ਦੇ ਬੈਂਡ ਅੰਕ, ਮਲਟੀਪਲਾਇਅਰ ਅਤੇ ਟੌਲਰੈਂਸ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਕਤਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਮਾਨਕ ਕੋਡ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਕਾਰਬਨ ਕੰਪੋਜਿਸ਼ਨ ਰੀਸਿਸਟਰ ਲਈ ਦੋ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੀ ਰੰਗ ਕੋਡਿੰਗ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ: ਜਨਰਲ ਅਤੇ ਪ੍ਰੀਸ਼ਨ।
ਜਨਰਲ ਰੰਗ ਕੋਡਿੰਗ ਚਾਰ ਰੰਗ ਬੈਂਡ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ ਐਕ ਟੌਲਰੈਂਸ ਦੇ ±5% ਜਾਂ ਵੱਧ ਵਾਲੇ ਰੀਸਿਸਟਰ ਲਈ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਪਹਿਲੇ ਦੋ ਰੰਗ ਬੈਂਡ ਰੀਸਿਸਟੈਂਸ ਮੁੱਲ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਅੰਕ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਤੀਜਾ ਰੰਗ ਬੈਂਡ ਮਲਟੀਪਲਾਇਅਰ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ 10 ਦਾ ਪਾਵਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਅੰਕ ਗੁਣਾ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਚੌਥਾ ਰੰਗ ਬੈਂਡ ਟੌਲਰੈਂਸ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਨੋਮੀਨਲ ਮੁੱਲ ਤੋਂ ਵਿਚਲਣ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਇੱਕ ਰੀਸਿਸਟਰ ਜਿਸ ਦੇ ਬੈਂਡ ਬਰਣੀ, ਕਾਲਾ, ਲਾਲ, ਅਤੇ ਸੋਨੇ ਦੇ ਰੰਗ ਹਨ, ਇਸਦਾ ਰੀਸਿਸਟੈਂਸ ਮੁੱਲ 10 x 10^2 Ω = 1 kΩ ਹੈ ਜਿਸ ਦਾ ਟੌਲਰੈਂਸ ±5% ਹੈ।
ਪ੍ਰੀਸ਼ਨ ਰੰਗ ਕੋਡਿੰਗ ਪਾਂਚ ਰੰਗ ਬੈਂਡ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ ਐਕ ਟੌਲਰੈਂਸ ਦੇ ਘੱਟ ਜਾਂ ਬਰਾਬਰ ±2% ਵਾਲੇ ਰੀਸਿਸਟਰ ਲਈ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਪਹਿਲੇ ਤਿੰਨ ਰੰਗ ਬੈਂਡ ਰੀਸਿਸਟੈਂਸ ਮੁੱਲ ਦੇ ਪਹਿਲੇ, ਦੂਜੇ, ਅਤੇ ਤੀਜੇ ਅੰਕ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਚੌਥਾ ਰੰਗ ਬੈਂਡ ਮਲਟੀਪਲਾਇਅਰ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ 10 ਦਾ ਪਾਵਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਅੰਕ ਗੁਣਾ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪੰਜਵਾਂ ਰੰਗ ਬੈਂਡ ਟੌਲਰੈਂਸ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਨੋਮੀਨਲ ਮੁੱਲ ਤੋਂ ਵਿਚਲਣ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਇੱਕ ਰੀਸਿਸਟਰ ਜਿਸ ਦੇ ਬੈਂਡ ਬਰਣੀ, ਕਾਲਾ, ਕਾਲਾ, ਨਾਰੰਗੀ, ਅਤੇ ਬਰਣੀ ਦੇ ਰੰਗ ਹਨ, ਇਸਦਾ ਰੀਸਿਸਟੈਂਸ ਮੁੱਲ 100 x 10^3 Ω = 100 kΩ ਹੈ ਜਿਸ ਦਾ ਟੌਲਰੈਂਸ ±1% ਹੈ।
ਕਾਰਬਨ ਕੰਪੋਜਿਸ਼ਨ ਰੀਸਿਸਟਰ ਹੋਰ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਰੀਸਿਸਟਰ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਕੁਝ ਲਾਭ ਅਤੇ ਹਾਨੀਕਾਰਕਤਾ ਹਨ। ਕੁਝ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਹਨ:
ਉਹ ਉੱਚ-ਊਰਜਾ ਪਲਸ ਦੀ ਸਹਿਣਾਲੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਬਿਨਾ ਨੁਕਸਾਨ ਜਾਂ ਵਿਫਲਤਾ ਦੇ।
ਉਹ ਕਈ ਮੇਗਾਓਹਮ ਤੱਕ ਉੱਚ ਰੀਸਿਸਟੈਂਸ ਮੁੱਲ ਰੱਖ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਉਹ ਸਸਤੇ ਅਤੇ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਬਣਾਏ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।