د فریکونسي جوړول (Frequency Regulation) د برق سیسټمونو کې د وړاندیز لپاره اړینه کار دی چې د شبکې فریکونسي پایداری ته اړتیا لري. د برق سیسټم فریکونسي معمولاً د یو ځانګړي حدود کې، مثلاً ۵۰ Hz یا ۶۰ Hz، راوباسئ ترڅو هر ډول برق تجهیزاتو غږ کارولو لپاره وړاندیز شوي وي. د فریکونسي جوړولو څخه څو عام ډولونه دی:
۱. اصلي فریکونسي جوړول
اصول: اصلي فریکونسي جوړول د ژنراترونهو خروجۍ قدر لپاره د ګورنرونو په اوسمهالو ځای کې د کوتاه مدت فریکونسي ګټې له پرته واکړئ.
کارول: د کوتاه مدت لوډ ګټو له پرته واکړل کې د ګټې په توګه مناسب دی.
عمل: ګورنرونه په فریکونسي ګټو پرمهال د ډیزل یا آب په ټربینو کې جريان جوړ کوي، د ژنراترونو خروجۍ قدر ته ګټې کوي.
۲. دوهیم فریکونسي جوړول
اصول: دوهیم فریکونسي جوړول د اصلي فریکونسي جوړولو پرمهال د ژنراترونهو خروجۍ قدر لپاره د اوسمهالو ژنراتیک کنټرول (AGC) سیسټمونو په کارولو سره د فریکونسي ټاکل شوي نښه ته بازیږي.
کارول: د متوسط مدت فریکونسي جوړولو لپاره مناسب دی.
عمل: AGC سیسټمونه په فریکونسي ګټو او د ټولنیزی کنټرول ګلټه (ACE) پرمهال د ژنراترونو خروجۍ قدر ته ګټې کوي.
۳. درېم فریکونسي جوړول
اصول: درېم فریکونسي جوړول د دوهیم فریکونسي جوړولو پرمهال د ژنراترونهو خروجۍ قدر لپاره د اقتصادي کنټرولو سره د کنټرولو ګټې کم کولو لپاره مناسب دی.
کارول: د مسلکي مدت فریکونسي جوړولو او اقتصادي کنټرولو لپاره مناسب دی.
عمل: بهترین خوارزمیانه د هر یو ژنراتر لپاره د فریکونسي پایداری او کنټرول ګټې کم کولو لپاره د خروجۍ قدر ته ګټې کوي.
۴. د انرژي اخزنې سیسټمونو (ESS) په کارولو سره فریکونسي جوړول
اصول: د انرژي اخزنې سیسټمونه په سرعتو چارګول یا خالي کولو سره د قدر لارېدل یا ورکولو لپاره کمک کوي، د فریکونسي پایداری ته.
کارول: د سرعتو پاسخ او کوتاه مدت فریکونسي جوړولو لپاره مناسب دی.
عمل: د انرژي اخزنې سیسټمونه د برق الکترونيکی کنورټرونو (مثل انورټرونو) په کارولو سره په سرعتو چارګول یا خالي کولو سره د فریکونسي ګټو له پرته واکړئ.
۵. د دندې طرف کنټرول (DSM)
اصول: DSM د کارنې د برق استعمالو د ګټې په توګه د شبکې فریکونسي پایداری ته کمک کوي.
کارول: د متوسط مدت فریکونسي جوړولو لپاره مناسب دی.
عمل: د قیمت ښیع، د انګیزې مکانیزمونه، یا د هوشیار شبکې تکنالوژی په کارولو سره کارنې د پیک ساعتونو کې د استعمال کم کولو او د کم ساعتونو کې د استعمال زیاتولو لپاره هدايت کوي.
۶. د تجدیدپذیر انرژي مخابرونه (RES) په کارولو سره فریکونسي جوړول
اصول: د تجدیدپذیر انرژي مخابرونه (مثل باد او سوریا) د سرعتو پاسخ ګټو په کارولو سره د برق الکترونيکی کنورټرونو (مثل انورټرونو) په کارولو سره د فریکونسي جوړولو خدمات ورکړئ.
کارول: د سرعتو پاسخ او کوتاه مدت فریکونسي جوړولو لپاره مناسب دی.
عمل: انورټرونو په سرعتو د تجدیدپذیر انرژي مخابرونهو خروجۍ قدر ته ګټې کوي ترڅو د فریکونسي ګټو له پرته واکړئ.
۷. مجازی سنکرون ژنراتر (VSG)
اصول: د سنکرون ژنراترونو د پوښتنې خصوصیتونو په محاکله کولو سره د پراخوالې ژنراترونه (مثل انورټرونو) د فریکونسي جوړولو قابلیت ورکړئ.
کارول: د پراخوالې ژنراترونه او میکرو شبکو کې د فریکونسي جوړولو لپاره مناسب دی.
عمل: د کنټرول خوارزمیانه انورټرونو په سنکرون ژنراترونو پوښتنې په توګه د فریکونسي جوړولو او اینرسیا کمک ورکړئ.
۸. بلک ستارت
اصول: د کامل تاریکی په پایلو کې د پیښه ټاکل شوي ژنراترونو په کارولو سره د شبکې عملیاتو د بیا ورکولو او د فریکونسي پایداری ته اړتیا لري.
کارول: د شبکې د بیا ورکولو او اورجنګي موقعیتونو لپاره مناسب دی.
عمل: د بلک ستارت ژنراترونه په پیښه توګه د شبکې د بیا ورکولو په پایلو کې د ګټې په توګه دیگر ژنراترونه او لوډونه بیا ورکړئ.
خلاصه
د فریکونسي جوړولو د شبکې فریکونسي پایداری ته اړتیا لري او د مختلف ډولونو په کارولو سره ترسره کیږي. د اصلي او دوهیم فریکونسي جوړولو د مختلف مدتونو لپاره اساسی ډولونه دي. د انرژي اخزنې سیسټمونه، د دندې طرف کنټرول، او د تجدیدپذیر انرژي فریکونسي جوړولو د سرعتو پاسخ او کوتاه مدت فریکونسي جوړولو لپاره مرنې ډولونه دي. مجازی سنکرون ژنراترونه او بلک ستارت د خپلواک سیناریوونو کې مهم رولونه ولري.