I. Tình hình tổng thể
Tổng thể, Tập đoàn Điện lực Nhà nước Trung Quốc (SGCC) và Tập đoàn Điện lực Nam Trung Quốc (CSG) hiện đang duy trì một lập trường thực tế đối với các biến áp rắn (SSTs)—hỗ trợ tích cực nghiên cứu và phát triển trong khi ưu tiên các dự án thử nghiệm. Cả hai công ty lưới điện đều đang thúc đẩy tính khả thi của SST thông qua nghiên cứu công nghệ và các dự án trình diễn, tạo nền tảng cho việc triển khai quy mô lớn có thể xảy ra trong tương lai.
| Dự án | State Grid (và các đơn vị trực thuộc) | China Southern Power Grid (và các đơn vị trực thuộc) |
| Tổng Quan Thái Độ | Xem SST là công nghệ then chốt tiên tiến để hỗ trợ hệ thống điện mới và tích cực triển khai nghiên cứu và trình diễn. | Bao gồm các công nghệ liên quan đến SST vào các hướng phát triển chính và khám phá giá trị ứng dụng thông qua các dự án trình diễn. |
| Nghiên cứu Kỹ thuật | Các cơ sở như Viện Nghiên cứu Điện Trung Quốc trực thuộc tiến hành nghiên cứu sâu về lõi sắt amorphous nanocrystalline và các vật liệu và công nghệ cốt lõi khác của SST. | Trong "Nhiệm vụ Chính năm 2025 cho Xây dựng Hệ thống Điện Mới", đề xuất rõ ràng việc áp dụng "công nghệ phân phối lai AC-DC hạ thế" và "trạm tích trữ và sạc tích hợp quang học", đây là các kịch bản ứng dụng điển hình của SST. Tập trung vào việc cải thiện các công nghệ liên quan đến SST, chẳng hạn như "công nghệ tạo lưới" và "chống nhiễu và hỗ trợ chủ động của bộ chuyển đổi". |
| Ứng dụng Trình diễn | SST đã được triển khai trong các dự án trình diễn của State Grid và China Southern Power Grid tại nhiều nơi như Zhuhai, Dongguan, Shanxi, Suzhou, v.v. Trong các dự án trình diễn ở Khu vực Xiong'an và Thế vận hội Mùa đông Zhangjiakou, đã áp dụng lõi sắt amorphous nanocrystalline mới tuyệt vời, xác nhận độ ổn định của chúng trong điều kiện làm việc tần số cao. | Khuyến khích các dự án như Dự án VSC Back-to-Back 220kV Tianhetangxia ở Quảng Châu, cung cấp các kịch bản ứng dụng cho thiết bị điện tử điện lực mới như SST. Công ty niêm yết CSG Technology tuyên bố rằng họ đã dự trữ đầy đủ các công nghệ cốt lõi tiên tiến của SST, có thể được sử dụng trong các kịch bản như kết nối lưới năng lượng tái tạo phân tán và liên kết linh hoạt khu vực. |
Tập đoàn Điện lực Nhà nước Trung Quốc và Tập đoàn Điện lực Nam Trung Quốc chủ yếu thúc đẩy sự phát triển của các công nghệ tiên tiến như biến áp rắn (SSTs) thông qua nghiên cứu và phát triển công nghệ, các dự án thí điểm và hỗ trợ chính sách - tạo ra môi trường thuận lợi và các điều kiện cần thiết. Tuy nhiên, SSTs vẫn đang trong giai đoạn tiềm năng, ấp ủ cho hiện tại.
| Hướng Đo | Các Phương Tiện Cụ Thể | Các Bên Liên Quan / Các Trường Hợp |
| Hỗ Trợ Nghiên Cứu và Phát Triển Kỹ Thuật | Các viện nghiên cứu trực thuộc trực tiếp khởi xướng các dự án để giải quyết các thành phần cốt lõi SST quan trọng (như biến áp tần số cao, vật liệu cách điện mới). | Viện Nghiên Cứu Mạng Điện Nam Trung Quốc mua "biến áp tần số cao 1MVA" và nghiên cứu "vật liệu cách điện rắn thân thiện với môi trường". Nghiên cứu này tạo nền tảng kỹ thuật cho việc xây dựng các biến áp trạng thái rắn. |
| Cung Cấp Cơ Hội Thử Nghiệm | Thiết lập cơ chế "thử nghiệm kết nối lưới", kêu gọi công nghệ và sản phẩm mới từ toàn xã hội, và cung cấp con đường cho các công nghệ đã được xác minh để được đưa vào danh mục mua sắm. | Mạng Điện Nam Trung Quốc công khai kêu gọi các sản phẩm hệ thống điện mới để thử nghiệm kết nối lưới. Các công nghệ đáp ứng điều kiện có thể được đưa vào Danh Mục Khuyến Khích và Áp Dụng Công Nghệ Mới và tạo mã vật tư mua sắm. Điều này cung cấp một kênh truy cập tiềm năng cho SST trong tương lai. |
| Mở Rộng Các Tình Huống Ứng Dụng | Trong quá trình xây dựng các hệ thống điện mới, lập kế hoạch và xây dựng các dự án thí điểm mà SST có thể tận dụng lợi thế của mình. | Mạng Điện Nam Trung Quốc thúc đẩy "công nghệ phân phối hỗn hợp AC-DC điện áp thấp" và "công nghệ lưu trữ ánh sáng và cung cấp điện trực tiếp" trong các nhiệm vụ chính năm 2025. Đây chính là các lĩnh vực ứng dụng lý tưởng cho SST. |
| Tạo Môi Trường Chính Sách | Theo thiết kế hàng đầu của Cục Quản Lý Năng Lượng Quốc Gia, thúc đẩy nâng cấp thông minh và xanh hóa thiết bị lưới điện, và chỉ đường cho các thiết bị mới như SST. | Bốn bộ bao gồm Cục Quản Lý Năng Lượng Quốc Gia đã ban hành một văn bản, đề cập rõ ràng cần phải đẩy nhanh sự phát triển của "thiết bị tiên tiến như công tắc thông minh tích hợp sơ cấp và thứ cấp và cầu chì trạng thái rắn", "thiết bị tạo lưới và thiết bị DC linh hoạt". Điều này cung cấp một kỳ vọng chính sách mạnh mẽ cho SST. |
II. Tình hình hiện tại và triển vọng tương lai
Mặc dù biến áp trạng thái rắn (SSTs) mang lại nhiều ưu điểm kỹ thuật đáng kể, nhưng phân tích ngành cho thấy Tập đoàn Điện lực Quốc gia Trung Quốc (SGCC) và Tập đoàn Điện lực Nam Trung Quốc (CSG) vẫn chưa áp dụng chúng trên quy mô lớn. Các lý do chính nằm ở những thách thức thương mại hóa đang diễn ra:
Chi phí và Độ tin cậy: SSTs vẫn đắt hơn rất nhiều so với các biến áp truyền thống để sản xuất, và độ tin cậy hoạt động lâu dài của chúng vẫn cần dữ liệu kỹ thuật thực tế rộng rãi để xác minh.
Thiếu Tiêu chuẩn: Các tiêu chuẩn quốc gia thống nhất cho SSTs—đặc biệt là trong các lĩnh vực như trung tâm dữ liệu—chưa được thiết lập, điều này làm hạn chế quyết định đầu tư của khách hàng và triển khai trên quy mô lớn.
Để đối phó, cả hai công ty lưới điện đã áp dụng một chiến lược rõ ràng: tận dụng các dự án thí điểm để "làm gương" trong các ứng dụng mục tiêu—như cơ sở hạ tầng sạc nhanh cho trung tâm dữ liệu, tích hợp năng lượng tái tạo, và hiệu quả năng lượng công nghiệp—để tích lũy kinh nghiệm vận hành. Đồng thời, họ đang tích cực tham gia vào nỗ lực thiết lập tiêu chuẩn (ví dụ, các nhóm Trung Quốc đã dẫn dắt việc phát triển các tiêu chuẩn quốc tế về SST), nhằm đảm bảo vị trí lãnh đạo chiến lược trong thị trường tương lai.
III. Dự án Nghiên cứu và Triển khai Thí điểm
Các phát triển hiện tại cho thấy cả hai nhà điều hành lưới điện—đặc biệt là CSG—đang thúc đẩy công nghệ SST với một phương pháp song song rõ ràng: nghiên cứu & phát triển và triển khai thí điểm.
Sự bứt phá về Thành phần Chính: Viện nghiên cứu của CSG đã khởi xướng các sáng kiến mua sắm tập trung vào các thành phần chính của SST—biến áp tần số cao và vật liệu cách điện trạng thái rắn mới. Điều này thể hiện sự chuyển dịch chiến lược nhằm giải quyết các vấn đề kỹ thuật cơ bản ở cấp độ vật liệu và thành phần, tạo nền tảng cho việc tích hợp toàn hệ thống trong tương lai.
Đường đi Thí điểm: Cơ chế "thử nghiệm nối lưới" đóng vai trò quan trọng như một môi trường thử nghiệm thực tế. Các công ty có thể tự nguyện triển khai các nguyên mẫu SST của mình vào môi trường lưới điện thực tế để đánh giá toàn diện và lâu dài về hiệu suất và độ tin cậy. Các sản phẩm thành công sau đó có thể được đưa vào danh mục quảng bá chính thức—tức là nhận được "giấy phép mua sắm"—điều này giảm đáng kể rào cản tiếp cận thị trường cho các công nghệ mới nổi.
IV. Xây dựng Hệ sinh thái Ứng dụng
Ngoài việc nghiên cứu và phát triển trực tiếp, các công ty lưới điện cũng đang nuôi dưỡng một hệ sinh thái thuận lợi cho việc áp dụng SST.
Tạo ra Kịch bản Ứng dụng: SSTs vượt trội trong việc chuyển đổi linh hoạt nguồn điện xoay chiều/direct current (AC/DC)—một khả năng hoàn toàn phù hợp với sự tập trung chiến lược của CSG vào "phân phối hỗn hợp AC/DC áp thấp" và "hệ thống xây dựng PV-lưu trữ-DC-linh hoạt" (Guang-Chu-Zhi-Rou). Mặc dù SSTs có thể chưa được triển khai trong các dự án thí điểm này, nhưng cơ sở hạ tầng và kiến trúc kiểm soát đang được phát triển đang mở đường cho việc tích hợp của chúng trong tương lai.
Hướng dẫn Chính sách: Các hướng dẫn gần đây do bốn cơ quan quốc gia, bao gồm Cục Quản lý Năng lượng Quốc gia, ban hành, đóng vai trò như la bàn chiến lược cho thiết bị lưới điện thế hệ tiếp theo. Những tài liệu này khuyến khích rõ ràng các thiết bị đầu cuối tích hợp thông minh, thiết bị tạo lưới, và công nghệ DC linh hoạt—tất cả đều phù hợp chặt chẽ với khả năng của SST—cung cấp sự tin tưởng mạnh mẽ cho các doanh nghiệp thượng nguồn và hạ nguồn để đầu tư vào nghiên cứu và phát triển.
V. Kết luận
Mặc dù SGCC và CSG chưa triển khai biến áp trạng thái rắn trên quy mô lớn, họ đang chủ động thúc đẩy công nghệ này thông qua một chiến lược thực tế và dài hạn. Bằng cách bắt đầu với sự đổi mới về thành phần chính, thiết lập cơ chế thí điểm nối lưới để xác minh hiệu suất toàn hệ thống, và chiến lược đặt trước SSTs trong các kịch bản ứng dụng tương lai, hai nhà điều hành lưới điện chính của Trung Quốc đang đặt nền móng vững chắc cho việc thương mại hóa và áp dụng rộng rãi công nghệ chuyển đổi này.