NPN транзисторларини ишлатишнинг арзишли ва камчилик жihatlarи
NPN транзисторлар (NPN Transistor) эркин турмуш кутилган бир ко'п айлана-вайланаларда кенг машинали колдонилади. Улар икки N-туридаги полупроводник зона ва бир P-туридаги полупроводник зонадан иборат. Алар сигналларни кучайтириш ёки кўрткача элемент сифатида кенг машиналарда ишлатилишади. Пастда NPN транзисторлардан фойдаланишнинг негизги арзишлари ва камчиликлари келтирилган:
Арзишлар
Осон бошқарилиши:NPN транзисторнинг базаси (Base) эмиттерга (Emitter) муносабатда юлдуз тағайюнига эга, бунда базада кичик муносабатли аралашма ёки вольтаж орнатиш натижасида коллектор (Collector) ва эмиттер ортасидаги кatta аралашманы бошқариш мумкин. Бу NPN транзисторларини оча бошқаришга, асособи паст йўлдаги кўрткача арналган ишлар учун максадга мос келишини аниқлаган.
Юқори кучайтириш:NPN транзисторларда юқори аралашма кучайтириши (β ёки hFE) бор, бу кичик база аралашмаси кутарганда коллектор аралашмаси бир каттарак бўлади. Бу юқори кучайтириш хусусияти NPN транзисторларини кучайтириш ва кўрткача арналган ишлар учун идеалдир.
Паст сатурация вольтажи:Сатурация режиминда NPN транзисторнинг коллектор-эмиттер вольтажи (Vce(sat)) адатда паст, 0.2В дан 0.4В гача бўлади. Бу энергия сарфни камайтиришида, асособи юқори аралашма ишларда, паст сатурация вольтажи кутарган иссиқни кўпроқ чегардиришида ярдам беради.
Кенг таркибланган ва арзон бахода:NPN транзисторлар энг кенг таркибланган биполяр кесишим транзисторларидир, бозорда коп модельлар мавжуд ва улар нисбий арзон бахода сотилишади. Кенг таркибланган NPN транзисторлар моделлари 2N2222, BC547, TIP120 ва бошқалар.
Паст йўлдаги кўрткача ишлар учун мос келиши:NPN транзисторлар типикалдик тарзда паст йўлдаги кўрткача ишларда ишлатилишида, эмиттер ёрик ва коллектор юкка уланишади. Бу конфигурация ёрик уланишини бошқаришга юқори давлатни таминлашга имконият беради, шунда NPN транзисторлар реле, LED, электр двигатель ва бошқа приборларни ишга туширISHDA мос келиши.
Яхши температуралар стабиллизацияси:PNP транзисторларга нисбатан, NPN транзисторлар юқори температурада, асособи сатурация режиминда, яхши ишлар стабиллизациясини кўрсатади. Бу NPN транзисторларини юқори температуралардаги маховда кенг машиналарда ишлатишга арзишли килиндириши.
Камчиликлар
Илгари тағайюни вольтажига эҳтияж:NPN транзисторнинг базаси эмиттерга муносабатда илгари тағайюнига эга бўлиши керак, бу транзисторни ишга тушириш учун. Бу база аралашмаси учун кўпроқ энергия ёки вольтаж булакларига эҳтияж булинади. Мисоли учун, юқори йўлдаги кўрткача ишларда, NPN транзисторнинг база вольтажи юк вольтажидан юқори бўлиши керак, бу архитектурани таңга олинганлигини кўрсатади.
Юқори йўлдаги кўрткача ишлар учун мос эмас:NPN транзисторлар юқори йўлдаги кўрткача ишлар учун яхши эмас, чунки аларнинг эмиттери ёрик ёки паст потенциалга уланиш керак. Агар юкни энергия томонидан (юқори потенциал томонидан) бошқариш керак бўлса, PNP транзисторлар ёки MOSFETлар кенг машиналарда ишлатилади. Юқори йўлдаги кўрткача ишларда, NPN транзисторлар базани ишга тушириш учун кўпроқ левел-шифтинг ёки бустер цепи керак.
База аралашмаси сарфи:Хоь NPN транзисторларда юқори аралашма кучайтириши бор, улар коллектор аралашмасини бошқариш учун база аралашмасига эҳтияж булинади. Энергия сарфи критикал бўлган ультра паст энергия ишларда, база аралашмаси масъала булиши мумкин. Аксинча, MOSFETлар ишга туширганда гате аралашмаси кўпроқ сарф килмайди.
Температураларга эҳтисоб:Хоь NPN транзисторлар юқори температурада нисбий яхши ишлар килади, улар температуралар ўзгаришларига эҳтисоб. Температуранинг ўзгаруши транзистор параметрларини (мисоли учун аралашма кучайтириш ва сатурация вольтажи) ўзгартирсак, ишлар кучайтириши ёки стабиллизацияси камайиш мумкин. Юқори температураларда кўпроқ совелтказиши ёки температуралар компенсация цепилари керак булиши мумкин.
Тезлик чекловлари:NPN транзисторларда нисбий паст кўрткача тезлиги, асособи юқори аралашма ишларда. Бу транзисторнинг ички каррерларининг (электронлар ва холлар) ўрниши ва распади вақт талаб этади. Хоь жаңроқ тез NPN транзисторлар юқори кўрсатишга эришишга мумкин, MOSFETлар ёки IGBTлар юқори частотали ишларда кенг машиналарда ишлатилади.
Паразит капаситансиялар таасири:NPN транзисторларда паразит капаситансиялар, асособи коллектор ва база ортасида бор. Бу паразит капаситансиялар юқори частотада транзистор ишларини таасирлай оледи, бу кучайтириш камайиш ёки осилликачиларга олиб келиши мумкин. Юқори частота цепиларда, бу паразит капаситансиялар таасирини минималлаштириш учун чора-тadbirлар керак булиши мумкин.
Қолиши мумкин бўлган сценарийлар
Паст йўлдаги кўрткача ишлар: NPN транзисторлар LED, реле, электр двигатель ва бошқа приборларни ишга тушириш учун паст йўлдаги кўрткача ишларда идеалдир. Бу конфигурацияда, эмиттер ёрик, коллектор юкка уланишади, ва база аралашмаси чекловчи резистор орқали бозорлантган.
Кучайтириш цепилари: Нисбий юқори аралашма кучайтиришига эга бўлиши сабаби билан, NPN транзисторлар аудио кучайтириш, операцион кучайтириш ва бошқа слаб вход сигналларини кучайтириш цепиларда кенг машиналарда ишлатилади.
Логика левел-шифтинг: NPN транзисторлар паст вольтажли сигналларни юқори вольтажли сигналларга ўзgartirishga ёки логика левелларини кечиртиришга ва кенг юкларни ишга туширишга ишлатилади.
Аралашма кучайтириш ва ҳимоя цепилари: NPN транзисторлар аралашма кучайтириш цепиларда, транзистор орқали юборилган аралашманинг кучайтиришни кузатиш ва юқори аралашма ҳимоясини амалга ошириш учун ишлатилади.
Жами
NPN транзисторлар - бул широк машиналарда ишлатиладиган биполяр кесишим транзисторлар, уларда босқичдан босқич бошқариш, юқори кучайтириш, паст сатурация вольтажи, кенг таркибланган ва арзон бахода бор. Улар паст йўлдаги кўрткача ишлар ва кучайтириш цепиларда максадга мос келиши. Лекин, уларнинг камчиликлари хам бор, мисоли учун илгари тағайюни вольтажига эҳтияж, юқори йўлдаги кўрткача ишлар учун мос эмас, база аралашмаси сарфи, температураларга эҳтисоб, тезлик чекловлари ва паразит капаситансиялар таасири. Транзисторни танлашда, бу арзишлар ва камчиликларни тенг тақдирлаш ва бошқа транзисторлар (мисоли учун PNP транзисторлар ёки MOSFETлар) белгили келинган ишлар талабларига яхширақ мос келиши мумкинligini кўриш мақсадга мос келиши.