Симисторлар (Circuit Breakers) электр тизимларда юқори заряд ва короткий замонат кабил бўлган сунъийликдан цепни ҳимоя қилиш учун маҳтаж компонентлар. Улар нейтрал чизига уланиш талаб этишига қараб иккита турга айлантиса булади: нейтрал чизига уланадиган ва нейтрал чизига уланмайдиган. Пастда бу иккита турдаги симисторлар орасидаги фарқлар келтирилган:
Нейтрал чизига уланадиган симисторлар (Neutral Connected Breaker)
Хусусиятлар
Икки полюс/Кўп полюс симисторлар: Бул симисторлар умуман уч фазали системаларда ёки жарақ (жисмоний) чизик ва нейтрал чизик биргача қисман кесиш талаб этилган холатларда ишлатилади. Алар цепни қисман кесиш вактида нейтрал чизикда электр ўтмаслигини камиллаштиради.
Ҳимоя хосилалари: Бул симисторлар сунъийликни аниқлаш ва жарақ чизик ва нейтрал чизик даромада барча муносабатли кондукторларни қисман кесиш имкониятини беради.
Орнатиш мурожаати: Орнатиш нейтрал чизига уланишни талаб этади, бу кўникма ва нархга мурожаат қилади.
Қолдириш масохати: Жарақ чизик ва нейтрал чизик биргача қисман кесиш талаб этилган холатлар учун мақсадий, масалан, жойдош ва коммерциявий электр тақсимот панеллари.
Афзунликлар
Хавфсизлик: Цепни қисман кесиш вактида жарақ чизик ва нейтрал чизик биргача қисман кесилиши, электр соғиниш рискасини камайтириб туриши.
Ишончлилик: Нейтрал чизик қисман кесилмаганлиги сабабиб электр ўтмаслигини таффос этиши.
Мувозана қилинган ҳимоя: Жарақ ва нейтрал чизиклар ичида ҳимояни яхшироқ мувозана қилиш, цепнинг умумий хавфсизлигин камиллаштириш.
Нейтрал чизига уланмайдиган симисторлар (Neutral Not Connected Breaker)
Хусусиятлар
Бир полюс симисторлар: Бул симисторлар умуман фақат жарақ чизик қисман кесилиши талаб этилган бир фазали системаларда ишлатилади. Нейтрал чизик қолдирилади.
Ҳимоя хосилалари: Жарақ чизикдаги юқори заряд ва короткий замонатга аниқ таққос келиши, нейтрал чизикни қисман кесиш мажбур эмас.
Орнатиш осонлиги: Орнатиш нейтрал чизига уланишни талаб этмайди, бу кўникма ва нархга таасир этмайди.
Қолдириш масохати: Фақат жарақ чизикни қисман кесиш талаб этилган холатлар учун мақсадий, масалан, содда жойдош электр ҳимояси.
Афзунликлар
Иқтисодийлик: Кўника йўқ ҳамда ишончли қўшимча уструвлар талаб этилмайди.
Орнатиш осонлиги: Орнатиш jarayoni tez va osongina amalga oshiriladi.
Мослаштирилиш: Нейтрал чизикни қисман кесиш мажбур эмас булган ишлатишларда коңра мослаштирилиши.
Асосий Фарқлар Хулосаси
Функционал фарқлари
Нейтрал чизига уланадиган симисторлар: Жарақ чизик ва нейтрал чизик биргача қисман кесилиши, бул кўпроқ ҳимояни таминлайди.
Нейтрал чизига уланмайдиган симисторлар: Фақат жарақ чизикни қисман кесиш, нейтрал чизикни қисман кесиш мажбур эмас.
Орнатиш ва нарх фарқлари
Нейтрал чизига уланадиган симисторлар: Юқори орнатиш мурожаати ва нисбий юқори нарх.
Нейтрал чизига уланмайдиган симисторлар: Осон орнатиш ва паст нарх.
Ишлатиш масохатлари
Нейтрал чизига уланадиган симисторлар: Юқори хавфсизлик ва ҳимоя талаб этилган ишлатишлар учун мақсадий, масалан, жойдош ва коммерциявий электр системалари.
Нейтрал чизига уланмайдиган симисторлар: Содда цеп ҳимояси, масалан, максадий бир фазали ишлатишлар.
Бул турдаги симисторларни танлош конкрет талабларга, хавфсизлик кераклигини ва нархни ечиклигини эса кўриб чиқишга bog'liq. Амалда, танлов цепнинг аниқ ҳолатларига қараб амалга оширилиши лозим, шунда гап ҳимояни таминлаш, экономика ва орнатиш осонлигини камиллаштириш.