AC yüksək volt cihazının işləmə prinsipi və onun istifadə olunduğu sahələr
1. İşləmə Prinsipi
AC yüksək volt cihazı (AC High Voltage Tester) elektrikli təchizatın izolyasiya performansını normaldan daha yüksək bir voltaj tətbiq edərək qiymətləndirmək üçün istifadə olunan alətdir. Bu, izolyasiya materialının bu yüksək voltaj altında çökənməyə və ya çox miktarda sızıntı akımı qoyulmasına icazə vermədən dayanma yetərliyini test edir. Aşağıda AC yüksək volt cihazının necə işlədiyinin detallı izahı verilir:
1.1 Əsas Məfhumlar
İzolyasiya Dayanma Testi: AC yüksək volt cihazının əsas məqsədi, elektrikli təchizatın izolyasiya sistemini yüksək voltaj şəraitində bütövlüyünü saxlaya biləcəyinə dair yoxlamaqdır. Izolyasiya materiallarının dielektrik gücü, xüsusilə yüksək voltajlı enerji sistemlərində, onların keyfiyyətinin əsas ölçüsüdür.
Çökənmə Voltu: Tətbiq olunan voltaj izolyasiya materialının tolerans limitini keçdirsə, material çökənir və izolyasiyanın içindən akım axır. Çökənmə voltu, izolyasiyanın elektrik akımı kənara salmasına başladığı minimum voltajdır.
Sızıntı Akımı: Hətta izolyasiya tamamilə çökənmsə, kiçik miqdarlarda sızıntı akımı ola bilər. Götürülən sızıntı akımının çoxluğu, izolyasiyanın zədələnib və ya köhnəlmiş olduğunu göstərə bilər.
1.2 Test Prosesi
Test Objesini Qoşmaq: Test edilən cihazın iletken hissələrinə (kabellər, transformatorlar, motorlar və s.) cihazın yüksək voltajlı çıxış terminalinə, və cihazın yerləşdirilən hissəsinə cihazın yer terminalinə birləşdirin.
Test Parametrlərini Təyin Etmaq: Cihazın spesifikası və standartlarına əsasən, test voltajını, test müddətini və digər ilgili parametrləri təyin edin. Ümumi test voltaj aralığı, cihazın nominal voltajına və tətbiq sahəsinə görə bir neçə kilovoltdan onlarla kilovoltlara qədər ola bilər.
Voltaj Tətbiqi: Test cihazı, təyin edilmiş test voltajına çatancaya qədər voltajı qademə-qademə artırır. Bu proses zamanı, test cihazı sızıntı akımını və izolyasiya direksiyasını nəzərə alır.
Çökənmə və ya Sızıntı Alınması: İzləyici material çökənib və ya sızıntı akımı təhlükəsi olan həddi keçirsə, test cihazı avtomatik olaraq güc təminatını kesir və alarm aktivləşdirir. Eger çökənmə və ya çox miktardaki sızıntı yoxdursa, test cihazı voltaj tətbiq etməni davam edir və test sona çatancaya qədər davam edir.
Nəticə Analizi: Testdən sonra, test cihazı, ən böyük sızıntı akımı, izolyasiya direksiyası və digər parametrlər daxil olmaqla nəticələri göstərir. Bu məlumatlar, cihazın izolyasiya performansının qəbul edilə biləcəyi yoxsa yoxunu müəyyənləşdirməyə kömək edir.
1.3 Koruma Mekanizmləri
Aşırı Akım Koruması: Test zamanı aşırı sızıntı akımı olsa, test cihazı həyat və personel zədəsinə mane olmaq üçün güc təminatını həyatən kəsir.
Aşırı Voltaj Koruması: Test cihazı adətən, tətbiq edilən voltajın təhlükəsiz aralığın üstündə olmamasını təmin etmək üçün aşırı voltaj korumasına malikdir.
Avtomatik Razryad: Testdən sonra, test cihazı test edilən cihazdan qalan voltajı avtomatik olaraq razryad edir, bu da təhlükəsizlik və operatorların elektrik şokuna uğramamasını təmin edir.
2. Tətbiq Sahələri
AC yüksək volt cihazları, elektrikli təchizatın izolyasiya performansını test etmək üçün müxtəlif sahələrdə geniş olaraq istifadə olunur, xüsusilə aşağıdakı sahələrdə:
2.1 Enerji Sistemləri
Kabel Testi: Quraşdırma öncəsi və ya təmir zamanı, yüksək voltajlı kabel izolyasiya dayanma testinə tabe olmalıdır, ki, onlar yüksək voltaj altında təhlükəsiz işləyə bilərsin. AC yüksək volt cihazı, kabelin izolyasyasının bütöv olması və potensial səhv nöqtələrinin aşkar edilməsini təmin edə bilər.
Transformator Testi: Transformatorlar, enerji sistemlərinin ən vacib komponentləridir və onların izolyasiya performansı əhəmiyyətli-dir. AC yüksək volt cihazı, transformator sarımlarının, yağ kağız izolyasiyasının və digər hissələrin izolyasyasını test etmək üçün istifadə edilə bilər, ki, onlar yüksək voltaj altında düzgün işləyə bilərlər.
Qapıçı Testi: Yüksək voltajlı qapıçılara (avtomatlar, ayıraçlar və s.) regular izolyasiya dayanma testi lazımdır, ki, onlar yüksək voltaj altında təhlükəsiz və etibarlı olaraq işləyə bilərlər, qısalama və ya arızaların önünə keçir.
2.2 Endüstriy Təchizat
Motor Testi: Motorların sarımlarının izolyasiya performansı onların düzgün işləməsi üçün vacibdir. AC yüksək volt cihazı, motorun izolyasiyasını yoxlamaq, onun yüksək voltaj altında təhlükəsiz işləməsinə və təchizatın ömrünün uzadılmasına imkan verir.
Generator Testi: Generatorların izolyasiya sistemi, yüksək voltaj altında stabiil enerji üretilməsinin təmin edilməsi üçün periodik dayanma testinə tabe olmalıdır, ki, izolyasiya arızalarından dolayı duruş və ya hadisələr önən olsun.
Daşınma Təchizatı Testi: Daşınma panel, şkaf və digər təchizatın izolyasiya performansı, yüksək voltaj altında təhlükəsiz işləməsinin təmin edilməsi üçün regular olaraq test edilməlidir, ki, elektrik səhvlərini önən olsun.
2.3 Laboratoriyalar və İDZ
Yeni Material Testi: Yeni izolyasiya materialları inkişaf etdirilərkən, AC yüksək volt cihazı, materialın dielektrik gücünü qiymətləndirmək və araşdırmacıların materialın formulu və istehsal prosesini optimallaşdırmağa kömək edə bilər.
Məhsul Sertifikasiyası: Bir çox elektrikli cihazlar, pazarlığa çıxmadan əvvəl sertifikasiyalara (CE, UL və s.) gedinmək üçün qəti izolyasiya dayanma testlərindən keçməlidir. AC yüksək volt cihazı, məhsulların təhlükəsizlik standartlarına uyğun olduğunun təmin edilməsi üçün əsas alətdir.
2.4 İnşaat və İnfrastuktur
Bina Elektrik Sistemi Testi: Binaların elektrik sistemləri quraşdırıldıqdan sonra, izolyasiya dayanma testi, tellər, soketlər, anahtarlar və digər komponentlərin təhlükəsizlik tələblərini ödəməsinin təmin edilməsi və elektrik yangınları və ya digər hadisələrin önünə keçirilməsi üçün ləzimdir.
Enerji Xətləri Testi: Enerji xətlərinin quraşdırılması və təmiri zamanı, AC yüksək volt cihazı, xəttlərin izolyasiya performansını test etmək və yüksək voltaj altında təhlükəsiz elektrik daşımını təmin etmək üçün istifadə edilə bilər.
3. İstifadə Zəruriyyətləri
AC yüksək volt cihazını istifadə etmək zamanı, personelin və təchizatın təhlükəsizliyini təmin etmək üçün təhlükəsizlik əməliyyat nəzamlamalarına sıkı riayət etmək vacibdir. Burada bəzi əsas zəruriyyətlər var:
Şəxsi Koruma Təchizatını (PPE) Giymək: Operatorlar, əldivələr, isolasiya qabıq və digər koruma təchizatını giyməklə, canlı hissələrlə doğrudan əlaqə qurmaqdan qaçınmalıdırlar.
Düzgün Yerləşdirilmənin Təmin Edilməsi: Həm test cihazı, həm də test edilən təchizat təhlükəsiz olaraq yerləşdirilməlidir, ki, statik yığılmaların və sızıntı akımların önünə keçilsin.
Rütubətli Mühitlərdən Uzaqlaşmaq: Rütubətli mühitlərdə test etmək, çökənmə riskini artırır, beləcə mümkün olduğu halda bu şərtlərdən uzaqlaşmalıyıq.
İstehsalçının Təlimatlarını Dikkatli Olaraq Oxumaq: Fərqli model AC yüksək volt cihazları fərqli əməliyyat addımları və təhlükəsizlik tələbləri ola bilər. Operatorlar istehsalçının təlimatlarını dikkatli olaraq oxumaq və izləməlidirlər.
Düzenli Kalibrasiya və Bakım: Test cihazının dəqiqliyini təmin etmək üçün, onun düzenli olaraq kalibrasiya və bakımı aparılmalı, zədələnmiş komponentlər tez-tez dəyişilməlidir.
Müəyyənlik
AC yüksək volt cihazı, elektrikli təchizatın izolyasiya performansını yüksək voltaj tətbiq edərək qiymətləndirmək üçün əsas alətdir. O, enerji sistemlərində, endüstriy təchizatlarda, laboratoriyalarda və inşaatda geniş olaraq istifadə olunur, ki, elektrikli cihazların yüksək voltaj altında təhlükəsiz işləyə biləcəyinə dair yoxlamaq təmin edilir. AC yüksək volt cihazını istifadə etmək zamanı, personelin və təchizatın təhlükəsizliyini təmin etmək üçün təhlükəsizlik əməliyyat nəzamlamalarına sıkı riayət etmək lazımdır.