Tanım:Toprak test cihazı, toprağın direncini ölçmek için tasarlanmış bir alettir. Bir elektrik sisteminde, tüm ekipmanlar toprak elektrotu aracılığıyla toprağa bağlanır. Toprak, hem ekipmanı hem de personeli arızalı akımlardan korumada önemli bir rol oynar. Toprağın direnci çok düşük olduğundan, toprak elektrotu üzerinden geçen arızalı akım güvenli bir şekilde toprağa dağıtılabiliyor ve bu sayede elektrik sistemi hasardan korunmaktadır.
Toprak elektrotları, güçlü yıldırım dalgaları ve gerilim zirvelerinden kaynaklanan yüksek potansiyallerin kontrolünde de kritik öneme sahiptir. Ayrıca, üç fazlı devrenin nötrü toprak elektrotlarına ekstra koruma için bağlanır.
Ekipmanların topraklanması öncesinde, toprak çukuru açılacak belirli bölgenin direncinin belirlenmesi gereklidir. Toprağın, arızalı akımların sorunsuz bir şekilde toprağa geçmesi için düşük bir direnç olması gerekir. Toprak test cihazı, bu toprak direncini belirlemek için kullanılır.
Toprak Test Cihazının Yapısı
Toprak test cihazı, elle sürüklenen bir jeneratörle donatılmıştır. İki ana bileşeni, DC jeneratör şaftına monte edilmiş olan dönme akım tersçevirici ve dikdörtgenleştirici olup, dikdörtgenleştiricinin varlığı nedeniyle toprak test cihazı sadece DC gücü ile çalışır.
Toprak test cihazı, akım tersçevirici ve dikdörtgenleştirici yanına monte edilmiş iki komütatöre sahiptir. Her komütatör, dört sabit fırça ile oluşturulmuştur. Komütatör, akım akış yönünü değiştirmek için kullanılan bir cihazdır. Jeneratörün armaturası ile seri bağlıdır. Fırçalar, sabit parçalardan hareketli parçalara güç aktarmak için hizmet eder.
Fırçalar, komütatörün döndükten sonra bile, sırayla bir segmente bağlanacak şekilde düzenlenmiştir. Fırçalar ve komütatörler her zaman birbirine bağlı durumdadırlar.
Toprak test cihazı, iki basınç bobini ve iki akım bobinini içerir. Her bobin, iki terminaline sahiptir. Bir basınç bobini ve bir akım bobininden oluşan bir çift, kalıcı bir manyetin karşısında yerleştirilmiştir. Akım ve basınç bobinlerinin bir çifti kısa devre yapılmış ve yardımcı elektrotlara bağlanmıştır.
Basınç bobinin bir ucu dikdörtgenleştiriciye, diğer ucu ise toprak elektrotuna bağlanmıştır. Benzer şekilde, akım bobini de dikdörtgenleştiriciye ve toprak elektrotuna bağlanmıştır.
Toprak test cihazı ayrıca, doğrudan DC jeneratöre bağlı bir potansiyel bobinini de içerir. Potansiyel bobin, kalıcı manyetin arasında yerleştirilmiştir. Bu bobin, bir göstergeye bağlıdır ve gösterge, kalibrasyonlu bir ölçek üzerinde monte edilmiştir. Göstergeler, toprak direncinin büyüklüğünü gösterir. Göstergenin sapması, basınç bobinindeki gerilimin akım bobinindeki akıma oranı tarafından belirlenir.
Ekipmandan ve toprağa geçen kısa devre akımı, değişken akım niteliğindedir. Bu nedenle, toprakta değişken akımın akması söylenebilir. Bu değişken akım, kimyasal reaksiyonlar veya geri elektromanyetik kuvvet (emf) üretimi nedeniyle toprakta oluşabilecek istenmeyen etkileri azaltır.