Электр тизими айб-эсриларининг таърифи ва классификацияси
Электр тизимидаги айб-эср - бу электр агзамининг мақсадий юлдан чиқиб кетишга сабаб бўладиган нодирлик ёки касаллик. Айб-эср йўз берганда, ишлаб чиқариш шартлари нормадан фарқ этиши мумкин, асосан жилдлар орасидаги изоляция кучлигини камайтириши билан. Бу изоляциянинг узроши энергетика системаси компонентларини курчаклаши, нормалаш тавминотини бузиши ва хавф-хатарларга сабаб бўла олади.
Электр тизимидаги айб-эсрлар энг кatta етакда икки негизги турига ажратилади:
Очиқ контур айб-эси: Бу турдаги айб-эср электр цепида бозилиш ёки бекор қилиниш бўлиши билан пайда бўлади, электр агзамининг нормалаш адолатини тафсиляш мумкин. Унинг сабаблари дамлаган жилдлар, боз коннекторлар ёки электр техника компонентларининг растраси бўлиши мумкин.
Қисқа контур айб-эси: Қисқа контур айб-эсида икки ёки андан кўпроқ жилдлар орасида назарга алмаган учун ками резистансли юл пайда бўлади, бу томоқ агзамининг киргизилишини тағйир беради. Бу изоляциянинг узроши, жилдлар орасидаги физик тушунчалар ёки техниканинг расмаси бўлиши мумкин.
Бу электр тизимидаги айб-эсрларнинг айрим турлари ва корунуши quyidagi rasmda ko'rsatilgan.
Электр тизимидаги айб-эсрларнинг сабаблари ва классификацияси
Электр тизимидаги айб-эсрлар кўп сонли табиий муносиботларнинг натижасида пайда бўлиши мумкин. Молния уруши, тең тез шувли ветер ва зилзило ёндалган айб-эсрларни бошлаб юритиши мумкин. Молния, қаттиқ электр чыгаруви билан изоляцияни курчаклаши ва нормалаш агзам юлини бузиши мумкин. Тең тез шувли ветер энергетика линияларини тиртиши ёки жилдларнинг башка объектлар билан урманиши мумкин, зилзилолар инфраструктуранинг ўрнинин ўзгартириши, жилдларни курчаклаши ва электр техниканинг компонентларини курчаклаши мумкин.
Айб-эсрлар айрим вақтларда кўрсатиб берилган муносиботларнинг натижасида пайда бўлиши мумкин. Мисол учун, давлатча энергетика линияларига топилган дарахт, куяш устунга урганган машинажой ёки самолет энергетика инфраструктурасига урганган ва ҳокazo. Бу кесароти муносиботлар жилдлар, изоляторлар ёки электр тармоғидаги башка муҳим компонентларга курчаклаш ва айб-эсрларнинг пайда бўлишига сабаб бўла олади.
1. Очиқ контур айб-эси
Очиқ контур айб-эси асосан бир ёки икки жилднинг растраси билан пайда бўлади. Бу турдаги айб-эср электр линияси билан серияда юз беради, шунинг учун унга серия айб-эси дейишади. Очиқ контур айб-эслари энергетика системасининг ишончлилигини курчаклаши, энергетика тавминотини бузиши ва уланган техниканинг курчаклашига сабаб бўла олади.
Очиқ контур айб-эслари келайсида келайсинчалик турина ажратилади:
Очиқ жилд айб-эси: Бу турда электр цепидаги бир жилд бозилиши ёки уланишни бузиши бўлиши мумкин, бу томоқ агзамининг шу юлдан юборилишини бузиши мумкин.
Икки жилд очиқ айб-эси: Бу холда системадаги икки жилд растраси, бу томоқ электр юлidan кўпроқ курчаклаш. Бу турдаги айб-эср системанинг қолган компонентларига кўпроқ бозишига сабаб бўла олади.
Учта жилд очиқ айб-эси: Энг сейрани ёки энг курчак бўлган очиқ контур айб-эси, бу учинча фазада бар барлиқ жилдлар растраси бўлиши билан пайда бўлади. Бу томоқ энергетика юборилишининг тўлиқ яўолиши ва электр тармоғи ва уланган зардар учун кенг масохода курчаклашга сабаб бўла олади.
Очиқ контур айб-эсларининг айрим тарзи quyidagi rasmga ko'rsatiladi, бу айб-эсрларнинг энергетика системасида қандай коринишга эга эканлигини кўрсатади.
2. Қисқа контур айб-эси
Қисқа контур айб-эси электр линияси, энергетика трансформатори ёки башка цеп элементларида фазалардан бир ёки икки жилд орасида урманиши билан пайда бўлади. Бу келайсилик урманиш томоқ агзамининг бир ёки икки фазаси ўртасида кўпроқ агзам юборилишини бериши мумкин. Қисқа контур айб-эслари келайсида симметрик ва асимметрик айб-эсларга ажратилади.
Симметрик айб-эси
Симметрик айб-эслар - бу электр системадаги учта фазани эгалаб туриш. Камоқчи, булар айб-эслар айб-эсрга келишидан сўнг баланслик ҳолатни сақлайди. Симметрик айб-эслар асосан генераторлар терминалларидаги юз беради. Булар айб-эсларнинг пайда бўлиши различными факторларга богошади, масалан, айб-эсрга келишида жилдлар орасида пайда бўладиган электр дугалининг режаси ёки земляга уланиш системасидаги паст футинг режаси.
Симметрик айб-эслар келайсида икки турга ажратилади: жилд-жилд-жилд айб-эси ва учта фаза жилд-земля айб-эси.
Жилд-жилд-жилд (L - L - L) айб-эслари баланслик ҳолатга эга. Айб-эсрга келишидан сўнг да, электр система симметриясини сақлайди. Лекин, L - L - L айб-эслари энг сейрани ва энг курчак бўлган қисқа контур айб-эсларидан биридир. Улар системадаги энг курчак айб-эсри агзамини пайда боради, бу томоқ автоматларнинг реитинг талабларини аниқлашда маҳимовли роль ойнаяди. Автоматларнинг бу эртақалик агзамини куринишга юбориш ва безопаслик билан бузиши сифати L - L - L айб-эсларнинг хусусиятларига богошади, бу энергетика системасини проектировка ҳамда химояда маҳимовли эса бор.
Учта фаза жилд-земля (L–L–L–G) айб-эси электр системадаги учта фазани эгалаб туриди. Бу айб-эсрга келишида барлиқ учта фаза жилдлар системанинг земляга уланиши билан урманиши мумкин. Лекин, булар айб-эслар башка айб-эсларга нисбатан камроқ келиши мумкин, L–L–L–G айб-эслар энергетика системасини таҳлилда маҳимовли ролни ойнаяди. Статистикада, бу айб-эсрга келиши эҳтимоли 2 до 3 фоизга тегишли. Бу камроқ эҳтимоллик нечега, L–L–L–G айб-эсрга келишида курчак айб-эсри агзамини пайда боради ва энергетика системасини кенг масохода бузиши мумкин, бу томоқ захирли химоя мерозларини ва системанинг ишлаб чиқарилиши ва ишлаб чиқарилишида куринишга юбориш керак.
Асимметрик айб-эси - бу электр системадаги асимметрик агзам пайда бориш шартлари. Бу турдаги айб-эсларда учта фазада агзамнинг миқдори ва фазалари бир-бирдан кенг айримликларга эга. Бу айб-эслар асосан бир ёки икки фазани эгалаб туриш, масалан, жилд-земля (L - G), жилд-жилд (L - L) ёки дубли жилд-земля (L - L - G) айб-эслар. Булар айб-эслар системанинг баланслигини бузиши мумкин, бу томоқ айрим ишлаб чиқариш масалалари ва техниканинг курчаклашига сабаб бўла олади.
Асимметрик айб-эслар келайсида уч турга ажратилади:
Бир жилд-земля (L – G) айб-эси
Жилд-жилд айб-эси (L – L)
Дубли жилд-земля (L – L – G) айб-эси
Барлиқ турларда асимметрик айб-эслар энг келишиши мумкин булган айб-эслар.
Бир жилд-земля айб-эси бир жилд земляга ёки нейтрал жилдга урманиши билан пайда бўлади. Бу турдаги айб-эсри энергетика системаларда барлиқ айб-эсларнинг 70 до 80 фоизини ташкил этади. Унинг келишишининг ёқин эҳтимоллиги энергетика системаларини ишлаб чиқариш ва инженерлар учун маҳимовли масала бўлиб, улар системанинг стабиллик ва ишончлилигини бузишига карши захирли химоя мерозларини жорий этиши керак.
Дубли жилд-земля айб-эсида икки жилд бир вақтда бир-бирга ва земляга урманиши мумкин. Бу айб-эсрга келишида комплекс электр юл пайда боради, бу томоқ энергетика системасини нормалаш ишлаб чиқаришини бузиши мумкин. Лекин, бир жилд-земля айб-эсларга нисбатан камроқ келиши мумкин, дубли жилд-земля айб-эслар системанинг стабиллик ва техниканинг целостностига курчаклашга сабаб бўла олади. Статистикада, дубли жилд-земля айб-эсрга келиши эҳтимоли барлиқ энергетика системаси айб-эсларининг 10 фоизини ташкил этади. Бу камроқ аммо маҳимовли эҳтимоллик энергетика системаларини химоя ва захирли мерозларни жорий этиш имкониятини кўрсатади, бу томоқ айб-эсларнинг потенциал курчаклаш ва ишлаб чиқариш бузилишини куринишга юбориш мумкин.