Современда трансформаторларга қандай ҳимоялаш жабдуқлари орнатилган?
Современда трансформаторлар ҳавфсиз ишлаб чиқиш, қолонгирлик муддатини узайтириш ва кечиктирган хатоларнинг ривожлануини тағйирли йўлдан сақлагани учун ар турли қурулган ҳимоялаш жабдуқларига эга. Келажакда бир қатор машинаий ҳимоялаш жабдуқлари ва уларнинг функциялари кратко келтирилади:
1. Дифференциал ҳимоялаш
• Функция: Дифференциал ҳимоялаш - трансформаторнинг ички хатоларига карата негизий ҳимоялаш. У трансформаторнинг икки жагидаги электр токларини солиштиради. Агар токлар бир-бирга тушиб кетмаса, у тез қилиб токни ўчириш илиш қилади.
• Қолдонилиши: Катта қували трансформаторларга ёки муҳим электр тармогуларга мақсадли.
2. Газ (Буххольц) реле ҳимоялаш
• Функция: Газ ҳимоялаш - трансформаторнинг масла тутувчиси ичинида пайдо болган газларни анчаради. Хато (маслалин бузилиши, витка бузилиши) бўлганда масла бузилиб, газ пайдо болади. Газ реле ҳавфли хатоларни бозаради (озроқ газ - аларм, коңроқ газ - токни ўчириш).
• Қолдонилиши: Масла тутувчига эга бўлган трансформаторларга, асосан катта ва орта қувалиларга кенг машинали.
3. Электр токи юқори ҳимоялаш
• Функция: Электр токи юқори ҳимоялаш - ташқи ёки ичирақ кесилишлар тафсиласида пайдо болган нормадан юқори токни белгилаш. Ток белгиланган чегарадан юқори бўлганда, ҳимоялаш жабдуқи белгиланган вақтдан сўнг токни ўчириш илиш қилади.
• Қолдонилиши: Трансформаторларнинг ташқи кесилишларга кўнгилдан ҳимоялаш.
4. Юқори юкланганлик ҳимоялаш
• Функция: Юқори юкланганлик ҳимоялаш - трансформаторнинг узун муддат юқори юкланганлигини кузатиш. Агар трансформатор юқори юкланганликда узун муддат ишлабса, ҳимоялаш жабдуқи операторларга хабар беради, шунда тез қилиб ҳаракат қилиш лозим.
• Қолдонилиши: Барча трансформаторларга мақсадли, асосан узун муддат бир тарафи юкланганликда ишлаётганларга.
5. Температура ҳимоялаш
• Функция: Температура ҳимоялаш - трансформаторнинг масла температураси ва виткалар температурасини дарёз кузатиш. Температура белгиланган чегарадан юқори бўлганда, ҳимоялаш жабдуқи аларм бериши илиш қилади ва соода системасини ишга тушириши мумкин. Жойи буйича, у токни ўчириши илиш қилади.
• Қолдонилиши: Масла тутувчига эга бўлган ва сузуқ трансформаторларга, асосан катта қувалиларга мақсадли.
6. Нол сикли токи ҳимоялаш
• Функция: Нол сикли токи ҳимоялаш - трансформаторнинг земга булиш хатоларини белгилаш. Виткалар ёки ядродаги земга булиш хатолари бўлганда, нол сикли токи ҳимоялаш жабдуқи аномалияни белгилаши илиш қилади ва белгиланган вақтдан сўнг токни ўчириши илиш қилади.
• Қолдонилиши: Земга булишга эга трансформаторларга мақсадли.
7. Босилаш давоми камирчи
• Функция: Босилаш давоми камирчи - трансформаторнинг масла тутувчиси ичинидаги босилаш давомини камайтириш. Хато (маслалин бузилиши, витка бузилиши) бўлганда масла ва газ қисқача кеңаяди, шунда босилаш давоми камирчи автоном тарзда ишга тушириши илиш қилади.
• Қолдонилиши: Масла тутувчига эга бўлган трансформаторларга, асосан тез босилаш давоми қисминда мақсадли.
8. Нефс (Суқуклаш нефс)
• Функция: Нефс - температуралар ўзгариши тафсиласида масла тутувчига кирган авозатдан сув ва бошқа насисларни очиши. У сузук (мисол учун, кварц гель) эга, сувни ўчириши илиш қилади.
• Қолдонилиши: Масла тутувчига эга бўлган трансформаторларга, асосан кенг машиналарга мақсадли.
9. Масла тозаловчи (Иссик масла кеңайтувчи бутак)
• Функция: Масла тозаловчи - трансформаторнинг масласини тез-тез тозаловчи. У масланинг орқасида ушбу масла тозаловчи тез-тез тозаланади, масланинг омрони узайтирилади.
• Қолдонилиши: Катта ва орта қували масла тутувчига эга бўлган трансформаторларга, асосан узун муддат ишлаб бориш лозим бўлганларга мақсадли.
10. Кузатиш ва бозгариш система
• Функция: Кузатиш ва бозгариш система - трансформаторнинг ишлаб чиқиш параметрларини дарёз кузатиш. Агар қандайдир аномалиялар келиб чикса, система аларм беради ва муайян қилинган логика буferisda мос ҳимоялаш ҳаракатларини амалга ошириши илиш қилади.
• Қолдонилиши: Барча трансформаторларга мақсадли, асосан акли тармогуларга.
11. Электрсиз ҳимоялаш
Функция: Электрсиз ҳимоялаш жабдуқлари - трансформаторнинг ичида электрсиз хатоларни белгилаш. Мисол учун, газ, масла температураси ва босилаш давоми. Электрсиз ҳимоялашларга киради:
Коңроқ газ ҳимоялаш: Трансформатор ичинида коңроқ газ пайдо бўлганда токни ўчириши илиш қилади.
Озроқ газ ҳимоялаш: Трансформатор ичинида озроқ газ пайдо бўлганда аларм беради.
Юқори масла температураси ҳимоялаш: Температура белгиланган чегарадан юқори бўлганда токни ўчириши илиш қилади.
Босилаш давоми чикиши ҳимоялаш: Босилаш давоми белгиланган чегарадан юқори бўлганда токни ўчириши илиш қилади.
Қолдонилиши: Масла тутувчига эга бўлган трансформаторларга, асосан катта ва орта қувалиларга мақсадли.
12. Паст вольтаж ҳимоялаш
• Функция: Паст вольтаж ҳимоялаш - трансформаторнинг вольтажи белгиланган чегарадан паст бўлганда белгилаш. Агар вольтаж паст бўлса, ҳимоялаш жабдуқи токни ўчириши илиш қилади.
• Қолдонилиши: Барча трансформаторларга мақсадли, асосан чекитли тажхизотга уланиш керак бўлганларга.
13. Юқори вольтаж ҳимоялаш
• Функция: Юқори вольтаж ҳимоялаш - трансформаторнинг вольтажи белгиланган чегарадан юқори бўлганда белгилаш. Агар вольтаж юқори бўлса, ҳимоялаш жабдуқи токни ўчириши илиш қилади.
• Қолдонилиши: Барча трансформаторларга мақсадли, асосан юлдуз чекитлари ёки кезикча юқори вольтажга уланиш керак бўлганларга.
14. Автоматик кескич бозгариш
• Функция: Автоматик кескич бозгариш жабдуқлари - ҳимоялаш жабдуқлар билан биргалликда ишлаб, хато келиб чикканда тез қилиб трансформаторни энергия менбейинан ажратиш.
• Қолдонилиши: Барча трансформаторларга мақсадли, асосан тез ажратиш керак бўлган холатларда.
15. Маълумот алоқа функцияси
• Функция: Современда трансформатор ҳимоялаш жабдуқлари маълумот алоқа имкониятини эга, бунда юқори бозгариш системалар ёки башқа ҳимоялаш жабдуқлар билан маълумот алоқа қилиши мумкин. Бу расмий кузатиш, хато диагностикаси ва маълумот таҳлилини амалга ошириши мумкин.
• Қолдонилиши: Акли тармогуларда ишлаб чиқиш ва бирлаштирилган бозгариш учун кенг машиналарга мақсадли.
Жами
Современда трансформаторлар электр ва электрсиз ҳимоялашларни кучайтириш учун кенг машиналарга эга. Бул жабдуқлар аралашма шартларда трансформаторнинг ҳавфсиз ва ишончли ишлаб чиқишин камроклиштиришда ишлаб келишади. Мусобақа шартларига ва трансформаторнинг так мавдуми ва талабларига кўра, мос ҳимоялаш жабдуқларини танлов ва конфигурацияни оптималлаштириш мумкин, бунда системанинг жамий ҳавфсизлигини ошириш мумкин.