Materyalanên Berînên Gûr
بۆ فێربوونی ماتیریالە سەرسەرەکە، پێویستە هێماکانی خوارەوە بینین. ئەم هێماکانەش:
کۆرسیویتی: تواناکەری ماتیریالێکی فێرمۆگنەتیک بەپێی (داواکاری) یەکەم فێلدی مەغناتیکی بەتاڵداکەوە.
رێتێنتیڤیتی (Br): ئەو کەمیایەی دەگرێتەوە کە ماتیریالێکی فێرمۆگنەتیک دەتوانێت بەخۆی بەخێڵێت لەدەوری فێلدی مەغناتیکی بەتاڵداکەوە.
پێرمێوە: بۆ دەربخاستنی چۆن ماتیریالێک بە فێلدی مەغناتیکی داوە.
ماتیریالە مەغناتیکەکان بە ڕاستی بە دوو گروپ (بەپێی قووچەی کۆرسیویتی) دابەش دەکرێن - ماتیریالە سەرسەرەکە و ماتیریالە نرمەکە,
ئێستا، دەتوانین ماتیریالە سەرسەرەکە تێیدا بێی. ئەم ماتیریالانە زۆر سەرسەرن، بەهۆی ئەوەی زۆر دەقەت دەکرێت بەخێڵێن. سەبارەت بە ئەوەی دەوارەکان بەناوبانگن لەبەر هەڵەکانی کریستال و نەگۆڕەکە.
بەڵام ئەگەر بەخێڵێت، بەخێڵەوە بە پێکەوە. بۆ ئەوەیە؛ دەتوانرێت دەیانەوێت بە ماتیریالێکی مەغناتیکی پێکەوە. ئەوان کۆرسیویتییەکی زۆرتر لە ١٠kA/m هەیە و رێتێنتیڤیتییەکی زۆر هەیە. کاتێک یەکێک لە ماتیریالە سەرسەرەکە بە فێلدی مەغناتیکی بەراوردی هەڵبژێرێت، دەوارەکان دەگەڕێن و دەگۆڕن بۆ هەڵبژێردراوی فێلد. دواتر فێلدەکە لابرێت. بەهۆی ئەوە، مەغناتیزەشنەکە بەخێڵێت بەلەم دەکەوێت دەرکەوتی بکەن. شتێک لە ئەنجامدا (Br) دەگرێتەوە و بەخێڵەوە بە پێکەوە.
لاپەڕەی هیستەریسیس
گشتی لاپەڕەی هیستەریسیس = ئەنجامەکەی دەگرێتەوە کاتێک ماتیریالێکی یەکەم جەبرەکە بەخێڵێت لەگەڵ چرکەی چرکە. B-H کەرڤە یان لاپەڕەی هیستەریسیسی ماتیریالە سەرسەرەکە هەموو کاتدا گشتی زۆر دروست دەکرێت بەهۆی کۆرسیویتییەکی زۆر.
بەرهەم BH
بەرهەم BH دەگۆڕێت لەسەر کەرڤەی دەبەرەوە. مەغناتیکی پێکەوەی باش گەڕێکی گەورەی بەرهەم BHmax هەیە. پێویستە دەزانین کە ئاماژەی BH گشتی ئەنەرژییەکە دەگرێتەوە (Jm-3). بۆ ئەوەیە دەیانەوێت بەرهەمی ئەنەرژی بنەمایە.
خاسیەتەکانی ماتیریالە سەرسەرەکە
رێتێنتیڤیتی و کۆرسیویتی گەورە.
بەرهەم BH گەورە دەبێت.
شێوەی BH لاپەڕە تەقریباً چواربەرە.
لاپەڕەی هیستەریسیس گەورە.
پێرمێوەی سەرەتایی بچووکە.
خاسیەتەکانی چەند ماتیریالی مەغناتیکی پێکەوەی گرنگ هەمان لە جۆڵەکەی خوارەوە.
| ماتیریالە سەرسەرەکە | کۆرسیویتی (Am-1) | رێتێنتیڤیتی (T) | BHmax(Jm-1) |
| Alnico 5 (Alcomax)(٥١Fe, ٢٤ Co,١٤ Ni, ٨Al, ٣Cu) | ٤٤,٠٠٠ | ١.٢٥ | ٣٦,٠٠٠ |
| Alnico ٢(٥٥Fe, ١٢Co, ١٧Ni, ١٠Al, ٦Cu) | ٤٤,٨٠٠ | ٠.٧ | ١٣,٦٠٠ |
| کروم استیل(٩٨Fe, ٠.٩Cr, ٠.٦ C, ٠.٤Mn) | ٤,٠٠٠ | ١.٠ | ١,٦٠٠ |
| اۆکساید(٥٧Fe, ٢٨ O, ١٥Co) | ٧٢,٠٠٠ | ٠.٢ | ٤,٨٠٠ |
چەند ماتیریالی مەغناتیکی سەرسەرەکەی گرنگ هەمان:
استیل
استیلی کاربۆن لاپەڕەی هیستەریسیس گەورەی هەیە. بەهۆی هەر شۆکێک یان گەورەکردن، خاسیەتەکانی مەغناتیکییەکەیان زۆر دەبەرزێن. بەڵام استیلی تونګستن، کروم و کۆبالت بەرهەمی ئەنەرژی گەورەی هەیە.
Alnico
بەکاردێتەوە لە ئەلیمینیوم، نیکڵ و کۆبالت بۆ بەرزکردنی خاسیەتەکانی مەغناتیکی. Alnico ٥ گرنگترین ماتیریالە بۆ دروستکردنی مەغناتیکی پێکەوە. بەرهەم BH ٣٦,٠٠٠ Jm-3. بەکاردێتەوە لە چاکسازی گەورە.
آلۆیەکانی نادەرەوە:
SmCo5, Sm2Co17, NdFeB و تر.
ماتیریالە سەرسەرەکەی فێرایت یان مەغناتیکی سەرامیک (وەک باریۆم فێرایت):
ئەم ماتیریالانە دەتوانرێت بەکاردێتەوە بە شێوەی چێک و بەکاردێتەوە بەشێوەی بایندر لە پلاستیک. پلاستیکەکانی هەمان بە ڕێگەیە دەبەرێتەوە پلاستیکی مەغناتیک.
ماتیریالە مەغناتیکی بەنددار:
بەکاردێتەوە لە موتورە DC,
